Tercüman-ı Hakikat gazetesinde 20 Mart 1891´de tefrika edildikten sonra aynı yıl kitap halinde yayınlanan Müşahedat, konu ve teknik bakımından, Ahmed Mithat´ın öteki romanlarından farklıdır. ´Bir Takip´, ´Bir Tacir Çırağı´ , ´Antuan Kolaryo´ , ´Seyyit Mehmet Numan´ , ´Müşkülat-ı Muğlaka´ , ´Cehl ve Acz´ , ´İnkişaf-ı Esrar´ başlıklı sekiz bölümden meydana gelen romanın bir başka özelliği, yayınlandığı yıllarda sanat çevrelerinde yapılan romantizm - natüralizm tartışmalarına yeni bir yorum getirme gayretinde aranmalıdır.
(Kitaptan Alıntı)