Artı-Değer Teorileri ise, Kapital'in dördüncü cildi olarak tasarlanmış ve ilk üç bölümün yazılması sırasında derlenen tarihsel-eleştirel malzemenin değerlendirilmesi üzerine kurulmuştur. Daha sonra geliştirmek üzere derlenen bu notları Marx, yayınlanacak hale getiremeden öldü. Bununla birlikte, Artı-Değer Teorileri, Kapital'in IV. Cildi adını taşımak bakımından, eksik bir eser değildir. Burada sergilenen eleştirel çözümleme, önceki üç cildin anahtarı olacak kadar büyük önem taşımaktadır.

Genel olarak, Marx'ın diyalektik inceleme yöntemi, teoriye ulaşmak için tarihi araştırmak biçimde özetlenebilecek yolu izlemiştir. Ancak bir kez teorinin kuruluşu sağlandıktan sonra, bunun (örneğin Kapital'deki) sunuluşunda, Marx inceleme yönteminin tersine bir yol tutmaktadır. Önce teorik (mantıksal) olan verilmekte, sonra tarihsel olana geçilmektedir. Marx, Ben, Kapital'e, herkesin sandığının aksine, üçüncü tarihsel kısımla başladım demişti. Bununla birlikte, Marx, Artı-Değer Teorilerinin içerdiği malzemeyi, önce, eserin bütünü içine dağıtmayı, düşünüyordu. Ne var ki, 1863 elyazmalarını yazarken, tarihsel kısmın tümünü ayrı ve özel bir bölüm olarak düzenlemeye karar verdi.
Aydın Çubukçu